Exit through the Gift shop!

• Een filosofische leergang vergt volharding en tijd. Of een online cursus daarvoor de meest geschikte omgeving biedt, zal uit het vervolg moeten kunnen blijken – in de gesprekken die je voert, in je manier van lezen en in je eigen schrijven van filosofische teksten, kortom: in je leven.
• Om je filosoferen continuïteit en richting te geven is het verstandig je te laten leiden door de leidende vragen of aansporingen van de verschillende afdelingen. Iedere afdeling is in principe een denkgang die gevolgd kan worden. Natuurlijk kun je ook zelf je gang gaan via de hyperlinks, vanuit een eigen vraag.^[t]Hier vind je af en toe vragen en opmerkingen die je terzijde kunnen doen gaan. Terzijde gaan, wat kan dat te betekenen hebben?
• Neem je voor zo’n leidende vraag daadwerkelijk te beantwoorden in een concreet eindproduct: in een essay, een brief in een correspondentie, een te houden lezing, het voeren van een sokratisch gesprek of een te geven filosofieles. 
• Wie zich in taal uit, wil begrepen worden. Zoek dus gelijkgestemden en filosofeer regelmatig samen, liefst onder begeleiding van een ervaren filosoof die je kan wijzen op relevante en minder relevante aspecten. Zoek je toetsingsgrond!
• Schaf een mooi notitieschrift aan om daarin de oefeningen en vragen schriftelijk uit te werken en eigen vragen en gedachten te noteren.[n] Vat je notebook op als een filosofisch dagboek. Je notities, uitwerkingen en gedachten kunnen de basis vormen voor de (uiteindelijk) te schrijven filosofische teksten, want scribendo cogito.
• Het merendeel van de oefeningen is zo opgezet dat ze in een relatief kort tijdsbestek gedaan kunnen worden. Dat op deze wijze filosofische diepgang bereikt kan worden, heeft Nietzsche bewezen en beseft: ‘Denn ich halte es mit tiefen Problemen, wie mit einem kalten Bade — schnell hinein, schnell hinaus.’[n] Alles hangt echter af van de kwaliteit waarmee geoefend wordt, zodat nog altijd geldt: ‘...het is beter iets kleins op goede wijze te volbrengen, dan velerlei onvoldoende.’[n]
• Beheers je talen: Engels, Duits, Frans, Nederlands bovenal. En leer klassiek-Grieks lezen. De primaire teksten zijn over het algemeen in de grondtaal opgenomen, de Griekse en Latijnse fragmenten in vertaling (de originele versies vind je via de perseussite.

Onderscheidend voor deze cursus is het verschil tussen leren over filosofie en leren filosoferen. Het is de vraag of dit een verschil kan worden dat daadwerkelijk verschil maakt. 

Leren over filosofie doe je door boeken over filosofie te lezen en over filosofie te horen vertellen door anderen. Je kunt je leven lang leren over filosofie, maar wil je echt kennis maken met filosofie dan kan het daar niet bij blijven. Je echt inlaten met filosofie doe je door zelf te filosoferen. Om zelf te leren filosoferen zul je twee dingen moeten doen: 

1. een filosofische houding aannemen
2. filosofische vaardigheden aanleren

Filosofische vaardigheden kun je door oefening aanleren, een filosofische houding aannemen is vooral ook een kwestie van willen. 

Vragen

1. Geef aan of in de volgende handelingen sprake is van ‘leren over filosofie’ of ‘leren filosoferen’. 
   1. Een hoorcollege over Martin Heidegger bijwonen aan de universiteit.
   2. Het beluisteren van een audio-opname van Martin Heidegger die zijn lezing ‘Von der Sache des Denkens’ voordraagt.
   3. Met anderen een gesprek voeren over waarheid.
   4. Deze vraag beantwoorden.
2. Verzin zelf nog een aantal mogelijke verschillen tussen ‘leren over filosofie’ en ‘leren filosoferen’.
3. Bedenk waarom een filosofische houding en filosofische vaardigheden niet los van elkaar kunnen staan.